در مقاله "پتانسیل عمل چیه؟؟" خوندید که نورون ها چطور پیام رو در طول نورون منتقل میکنن. همونطور که توی اون مقاله خوندید، نورون ها در پتانسیل عمل از پمپ سدیم-پتاسیم استفاده میکنن. توی این مقاله می خوایم به توضیح این پمپ بپردازیم.
پمپ سدیم-پتاسیم نوعی پروتئین با ساختاری بسیار پیچیده است. این پروتئین کل ضخامت غشا رو طی میکنه و از دو طرف اون بیرون میزنه. کاری که این پمپ انجام میده، انتقال یون های سدیم و پتاسیم برخلاف شیب غلظت اوناست. یعنی برای مثال یون پتاسیم رو از جایی تراکم کمتری داره (بیرون سلول) به جایی که تراکم بیشتری داره (داخل سلول) منتقل میکنه. این انتقال یه ذره عجیبه؛ چون درست برخلاف انتشاره. بیایید اول نگاهی به مبحث "انتشار" داشته باشیم.
شما آب را به عنوان یک حلال در نظر بگیرید. (چون در سیستم های بیولوژیکی بیشتر با حلال آب سروکار داریم ما در اینجا هم حلالمان را آب در نظر میگیریم.)؛ یک ماده حل شونده هم فرض کنید برای مثال "ساکارز".
اگر ما ساکارز رو تنها در گوشه ی یه لیوان که با آب پر شده بریزیم؛ چون توی نقاط دیگه ی آب، ساکارز وجود نداره و یا با تراکم کمتری وجود داره، مولکول های ساکارز از نقطه پرتراکم یعنی همون گوشه ی لیوان، به نقاط کم تراکم حرکت میکنن. به این فرایند یعنی حرکت مولکول های یک ماده حل شونده به نقاط کم تراکم، "انتشار" میگن.
اما برای دو طرف غشای نورون ها و پمپ سدیم-پتاسیم مسئله چیز دیگه ای هست. در دو طرف غشای نورون ها ما شاهدیم که پتاسیم در داخل غشا متراکم تره و در بیرون غشا کم تراکم. اما برخلاف انتشار، یون های پتاسیم به جای اینکه از داخل سلول که متراکم تره به بیرون غشا که پتاسیم، کم تراکم تره منتقل بشه از بیرون سلول(پتاسیم کم تراکم) به داخل سلول (پتاسیم متراکم) منتقل میشه. به این انتقال، که برخلاف انتشار و شیب غلظته "انتقال فعال" میگن. انتقال فعال کاریه که پمپ سدیم پتاسیم انجام میده. البته این مسئله برای سدیم هم هست و سدیم هم مانند پتاسیم، توسط پمپ سدیم-پتاسیم، از محل کم تراکم به محل پر تراکم منتقل میشه.
پمپ سدیم-پتاسیم، سه جایگاه برای سدیم و دو جایگاه برای پتاسیم داره. این پمپ سه یون سدیم رو از داخل سلول میگیره و اونارو به بیرون سلول میبره و آزاد میکنه. بعد، از همون بیرون دو یون پتاسیم میگیره و این دو یون رو داخل سلول میبره و آزاد میکنه. این کار مداوم و پی در پی پمپ سدیم-پتاسیم باعث میشه تراکم زیادِ سدیم در بیرون و تراکم زیاد پتاسیمِ در درون سلول حفظ بشه.
پمپ سدیم پتاسیم این انتقال ها رو با استفاده از انرژی انجام میده ئ این انرژی همون مولکول آدنوزین تری فسفات یا آ.ت.پ. هست که توسط اندامک میتوکندری در داخل سلول تولید میشه.
برای آشنایی بیشتر با این پمپ شگفت انگیز میتونید پاورپوینت اونو تهیه کنید.
دریافت
عنوان: پاورپوینت پمپ سدیم پتاسیم_ سایت اکستریم
حجم: 4.84 مگابایت
درباره این سایت